Fransa uzun yıllar sömürdüğü ve sonrasında ise bağlarını koparmadığı Mali, Nijer ve Burkina Faso’nun ardından Çad’ın da askeri işbirliğini bitirmesiyle bölgedeki müttefiklerini tek tek kaybediyor
Yükselen kıta Afrika’da Fransa aleyhine esen rüzgar, özellikle Paris’in askeri iş birliklerine ciddi anlamda darbe vuruyor. Çad ve Senegal’den gelen peşi sıra haberler, Fransa için “Afrika kışı”nın devam edeceğini gösteriyor.
Mali, Nijer ve Burina Faso’nun ardından geçtiğimiz günlerde Çad Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, “Çad Cumhuriyeti Hükümeti, Fransa Cumhuriyeti ile imzalanan ve 5 Eylül 2019’da değişiklik yapılan savunma sanayisi ve güvenlik alanındaki işbirliğini güçlendirmeyi amaçlayan işbirliği anlaşmasını iptal etme kararını ulusal ve uluslararası kamuoyuna bildiriyor.” ifadesi kullanıldı.
Çad’ın Fransa ile savunma işbirliği anlaşmasını feshetmesinin hemen ardından ise Senegal Cumhurbaşkanı Bassirou Diomaye Faye’ın ülkesindeki daimi Fransız üssünü kapatmak istemesi, Fransa’nın eski sömürgeleri üzerindeki etkisinin giderek zayıfladığını bir kez daha gözler önüne serdi.
Fransa’nın Afrika’daki askeri üsleri
Fransa’nın halihazırda Afrika’da Cibuti, Çad, Gabon, Fildişi Sahili ve Senegal’de kalıcı askeri üssü bulunuyor.
Fransa’nın en önemli üssü olarak değerlendirilen Cibuti’de 1500, Çad’da 1000, Fildişi Sahili’nde 600, Gabon ve Senegal’de 350 Fransız askeri görev yapıyor.
Resmen açıklanmasa da Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un Afrika Özel Temsilcisi Jean-Marie Bockel’in hazırladığı ve Macron’a sunduğu raporda bu üslerde asker sayısının azaltılması tavsiyesinin yer aldığı belirtiliyor.
Rapora göre Çad’daki asker sayısı 300’e, Gabon, Fildişi Sahili ve Senegal’deki asker sayısı da 100’e indirilebilir.
Raporda Cibuti’de 1977’de kurulan Encemine’deki askeri üsse ilişkin herhangi bir asker azaltma tavsiyesi yer almıyor.
“Fransız kışı”
Mali’de 2020’de Assimi Goita önderliğinde yapılan askeri darbe sonrası Fransa’nın 2013’ten bu yana ülkede yürüttüğü askeri operasyonlar tartışma konusu oldu.
Mali, Şubat 2022’de yaklaşık 5 bin Fransız askerinin görev yaptığı Barkhane Operasyonu unsurlarının topraklarından bir an evvel ayrılmasını talep etti ve Mayıs 2022’de de Fransa ile savunma alanındaki işbirliklerini feshetti.
Fransa, Mali’deki Gao askeri üssünü de kapatmak zorunda kaldı.
Burkina Faso’da da Eylül 2022’de yönetime el koyan İbrahim Traore önderliğindeki askeri yönetim, Ocak 2023’te hem Fransa ile askeri işbirliği anlaşmasını feshetti hem de Fransa’nın Vagadugu Büyükelçisi Luc Hallade’i sınır dışı etti.
Şubatta da Sabre Operasyonu kapsamında konuşlu 400 Fransız askeri, Burkina Faso’nun talebiyle ülkeden ayrıldı.
